پاسخ به گزارش یوناما در باره نسبت دادن تلفات غیرنظامی به جبهه آزادی افغانستان
اول می 2025
جبهه آزادی افغانستان تلاش‌های هیأت معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) برای مستندسازی وضعیت حقوق بشر در کشور را اقدامی مهم در راستای عدالت و پاسخگویی می‌داند. با این حال، نگرانی عمیق خود را نسبت به ارزیابی یک‌جانبه و فاقد شفافیت یوناما در خصوص حمله ۱۸ جنوری ۲۰۲۵ در شهر پلخمری مرکز ولایت بغلان اعلام می‌دارد.
در گزارش اخیر ربع‌وار یوناما، ادعا شده است که در نتیجه پرتاب یک بمب دستی، یک غیرنظامی کشته و ۱۸ تن دیگر زخمی شده‌اند. اما بر اساس اطلاعات و اعلامیه رسمی جبهه آزادی افغانستان، این عملیات نظامی کاروان موترهای اداره استخبارات طالبان را هدف قرار داده بود که در نتیجه آن چهار تن از افراد طالبان کشته و دو تن دیگر آنان زخمی شده و هیچ آسیبی به غیرنظامیان وارد نشده است.
گزارش یوناما در حالی جبهه آزادی افغانستان را مسئول تلفات غیرنظامی معرفی کرده که این نسبت‌دهی بدون استناد به شواهد مستقل، بدون طی روند شفاف راستی‌آزمایی و بدون فراهم‌سازی فرصت پاسخ‌دهی برای این جبهه صورت گرفته است. چنین اقدامی با اصول بین‌المللی گزارش‌دهی حقوق بشر، از جمله رهنمودهای کمیساریای عالی حقوق بشر و مفاد قطعنامه 5/1 شورای حقوق بشر سازمان ملل در تضاد است.
همچنین در گزارش هیچ‌گونه اطلاعاتی در خصوص روش‌شناسی تحقیق، نحوه جمع‌آوری شواهد یا منابع مورد استفاده ارائه نشده و از بیان محدودیت‌های تحقیقاتی نیز خودداری شده است. چنین رویکردی باعث تضعیف اعتبار گزارش و ایجاد برداشت‌های نادرست در افکار عمومی می‌شود. اتکا به منابع ناشناس و غیرقابل راستی‌آزمایی، و نتیجه‌گیری بدون داشتن شواهد معتبر، مغایر با معیارهای گزارش‌دهی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و هیئت‌های حقیقت‌یاب سازمان ملل است.
یوناما در گزارش خود، دیدگاه و پاسخ جبهه آزادی افغانستان را انعکاس نداده و زمینه‌های سیاسی حادثه و نقش طالبان در ایجاد فضای بسته اطلاع‌رسانی و محدودیت های شدید بر حق دسترسی به اطلاعات را نادیده گرفته است. این امر گمانه‌زنی‌هایی در مورد جهت‌گیری‌های سیاسی در گزارش ایجاد کرده که با اصول استقلال و بی‌طرفی مندرج در اسناد رسمی سازمان ملل از جمله قطعنامه ۴۶/۱۸۲ و اعلامیه سال ۱۹۹۱ سازمان ملل درباره هیئت‌های حقیقت‌یاب در تعارض است.
از سوی دیگر، نسبت دادن یک‌جانبه مسئولیت بدون دادن فرصت دفاع به جبهه آزادی، مغایر با اصل برائت ذمه و ناقض ماده ۱۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) است که بر محافظت از حیثیت و شهرت افراد و گروه‌ها تأکید دارد.
گزارش همچنین هیچ‌گونه اشاره‌ای به تعهدات حقوقی و اخلاقی جبهه آزادی افغانستان نکرده است. منشور آزادی افغانستان، به‌عنوان سند اساسی این جبهه، تعهد کامل به منشور سازمان ملل، اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق بشر، اساسنامه محکمه بین‌المللی جزایی و به‌ویژه رعایت کامل حقوق بین‌الملل بشردوستانه را تأیید کرده است. مواد ۹ و ۱۳ این منشور، تأکید مشخصی بر رعایت اصول انسان‌دوستانه در جریان عملیات‌های نظامی دارند. نادیده گرفتن این تعهدات از سوی یوناما، برخلاف اصل کامل بودن و بی‌طرفی در گزارش‌دهی مطابق ماده (11c) قطعنامه 5/1 شورای حقوق بشر سازمان ملل است.
بر مبنای آنچه بیان شد، جبهه آزادی افغانستان احترامانه از یوناما درخواست می‌نماید که:
سفارش‌ها
- گزارش مربوط به حادثه ۱۸ جنوری ۲۰۲۵ در ولایت بغلان را با در نظر گرفتن واقعیت های میدانی و بیانیه رسمی این جبهه اصلاح نماید؛ زیرا جبهه آزادی افغانستان وقوع تلفات غیرنظامیان در آن حمله را به‌صورت قاطعانه رد می‌کند.
- در آینده از انتساب مسئولیت به طرف‌ها، بدون منابع مستقل و تأییدشده و بدون فراهم کردن فرصت پاسخگویی، خودداری شود.
- روش‌شناسی جمع‌آوری اطلاعات و راستی‌آزمایی شواهد در گزارش‌های بعدی به‌صورت شفاف ارائه گردد.
- اصل فراگیری و بی‌طرفی با فراهم‌سازی زمینه پاسخگویی برای تمامی طرف‌های دخیل رعایت شود.
- محدودیت‌های روند دستیابی به یافته‌ها و منابع مورد استفاده به‌صورت شفاف در گزارش‌ها گنجانده شود.
- اصول استقلال و بی‌طرفی مطابق قطعنامه ۴۶/۱۸۲ و اعلامیه‌های مرتبط سازمان ملل در تهیه گزارش‌ها رعایت شود و از سوگیری‌های آگاهانه یا نا‌آگاهانه سیاسی پرهیز گردد.
- حق برخورداری از حیثیت و شهرت نیک برای افراد و سازمان‌ها، مطابق ماده ۱۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، محفوظ شمرده شود و از طرح اتهامات بدون شواهد معتبر و متعدد جلوگیری به عمل آید.
- در گزارش‌هایی که به جبهه آزادی افغانستان اشاره می‌شود، به تعهدات این جبهه در چارچوب حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بشر، به‌ویژه مواد ۹ و ۱۳ منشور آزادی، اشاره گردد.
جبهه آزادی افغانستان امیدوار است که هیأت محترم یوناما با در نظر گرفتن این نگرانی‌ها، نسبت به اصلاح گزارش فعلی اقدام نموده و در تهیه گزارش‌های آینده، معیارهای پذیرفته‌شده و الزامات بین‌المللی گزارش‌دهی در حوزه حقوق بشر را رعایت نماید.
با احترام
جبهه آزادی افغانستان
